กรมการแพทย์แผนไทย ได้เคยเสนอแนะ สมุนไพรไทย ตำรับยาไทย ในการดูแลสุขภาพ อาทิเช่น ฟ้าทะลายโจร ยาแก้ไอมะขามป้อม พืช ผักสมุนไพรรส เปรี้ยว ขม และ เผ็ดร้อน มาปรุงเป็นของกิน ช่วยแก้ลักษณะการเจ็บเจ็บป่วยในฤดูปลายฝนต้นหนาว ตามศาสตร์การแพทย์แผนไทย
สมุนไพรไทย ดูแลสุขภาพคนไทย
การดูแลสุขภาพของคนไทย ไม่ว่าจะยุคสมัยไหน จะเชื่อมั่นใน สมุนไพรไทย และในปัจจุบันนี้ การแพทย์แผนไทยและแพทย์ทางเลือก ยังคงมีการพัฒนา ต่อยอด สมุนไพรไทยและตำรับยาไทย เพื่อให้คนไทยได้เข้าใจที่จะนำมาใช้ ในการดูแลสุขภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ช่วงที่มีการเปลี่ยนแปลงฤดูกาลต่างๆ
การเปลี่ยนแปลงในฤดูกาลต่างๆของไทยนั้น จะส่งผลต่อสุขภาพ โดยในผู้ที่มีภูมิคุ้มกันดี เมื่อได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของอากาศ ก็จะไม่มีอาการอะไร แต่ทว่าในผู้ที่ภูมิคุ้มกันไม่ค่อยดี เมื่อโดนฝนนิดหน่อย ก็เจ็บป่วยไม่สบาย หรือร้อนจัดไปหน่อย ก็ไม่สบายตัว เจ็บป่วยได้
สำหรับการแพทย์แผนไทย จะมีการพูดถึง ธาตุต่างๆ ของร่างกายเรา และมีความเชื่อว่าธาตุต่างๆของเรา จะมีผลต่อการเจ็บป่วย เมื่อมีอากาศที่เปลี่ยนแปลงไป เช่น อากาศที่เย็นลงทำให้เสลดกำเริบเสิบสาน กำเนิดอาการภูมิแพ้ มีลักษณะคัดจมูก จาม น้ามูกไหล ไอ ปวดเมื่อยตามเนื้อตามตัว เป็นไข้ต่ำๆ จึงต้องเข้าใจในธาตุของร่างกายเรา และรับมือกับช่วงฤดูกาลเปลี่ยนแปลงต่างๆ
ด้วยเหตุผลดังกล่าว เพื่อเป็นการดูแลรักษาสุขภาพร่างกายในพื้นฐานหมอแผนไทยจะเริ่มโดยการใช้ของกินสำหรับการปรับสมดุลของร่างกาย โดยใช้รสของกิน เปรี้ยว ขม เบื่อ เบื่อ ดังคำโบราณว่า ปลายฝนต้นหนาว ให้รับประทานแกงส้มดอกแค เพื่อปรับสมดุลธาตุในตอนแปลงฤดู
เนื่องจากว่าแกงส้ม เครื่องแกง จะมีรสเผ็ดร้อน บำรุงและก็แก้เกี่ยวกับธาตุลม (หน้าฝน) การปรุงรสโดยใส่มะขามแฉะให้มีรสเปรี้ยวจะบำรุงรวมทั้งแก้ธาตุน้ำ (หน้าหนาว) รวมถึงการใส่ดอกแค โดยดอกแคไม่ต้องเอาก้านเกสรออก (รสขม) จะช่วยแก้ไข้ต้นลมได้ การกินแกงส้มดอกแคจะสามารถช่วยสำหรับปรับสมดุลธาตุภายในร่างกายไม่ให้ธาตุลมลดน้อยลงอย่างฉับพลัน แล้วก็จัดแจงรองรับธาตุน้ำที่มากับหน้าหนาว ร่างกายจะกำเนิดสมดุลของธาตุในตอนแปลงผ่านของสองฤดูนี้
สมุนไพรไทย บำรุงร่างกาย
- มะขามป้อม คุณประโยชน์ แก้หวัด แก้ไอ ละลายเสลด เป็นยาระบาย
- ชะมวง คุณประโยชน์ แก้ไข้ ระบายท้อง ขับเสลด
- มะเขือพวง คุณประโยชน์ ขับเสลด แก้ไอ ช่วยสำหรับการย่อยของกิน ลดระดับความดันเลือด รสขม อาทิเช่น ดอกแค คุณประโยชน์ แก้ไข้เปลี่ยนแปลงฤดู
- ขี้เหล็ก คุณประโยชน์ เป็นยาระบาย ช่วยทำให้นอนสบาย
- สะเดา คุณประโยชน์ แก้ไข้ แก้ร้อนใน หิวน้า
นอกเหนือจากนี้ ถ้าเกิดเมื่อไปสู่หน้าหนาว ร่างกายบางทีอาจได้รับความเย็นมากเกินความจำเป็น จนถึงรู้สึกหนาว ท่านสามารถกินอาหารที่มีผักสมุนไพรรสเผ็ดเป็นส่วนประกอบ เพื่อสร้างเสริม
สำหรับ ในการดูแลผิวพรรณในฤดูหนาวก็เป็นสิ่งจำเป็น หากมีลักษณะผิวหนังแห้งรวมทั้งคัน ตามศาสตร์การแพทย์แผนไทย แนะทุ่งนาให้ใช้ผักสมุนไพรที่ช่วยทำนุบำรุงผิวพรรณ ดังเช่นว่า ว่านหางจระเข้ แตงกวา มะเขือเทศ กล้วย น้ำมันที่สกัดจากมะพร้าว น้ำมันงา