การตรวจจับเม็ดเลือดแดงเกิดขึ้นผ่านกลไกทางกายภาพและเคมีหลายประการ การตรวจนี้ใช้เครื่องวิเคราะห์เลือดอัตโนมัติ นับจำนวนเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาวและเกล็ดเลือด ในตัวอย่างเลือด ผลการตรวจสามารถบอกจำนวนเม็ดเลือดแดง ขนาด รูปร่างและความเข้มข้นของฮีโมโกลบิน เซลล์เม็ดเลือดแดงทำหน้าที่เป็นเซ็นเซอร์ภูมิคุ้มกันที่สำคัญโดยจับ DNA ที่ไม่มีเซลล์ที่เรียกว่ากรดนิวคลีอิก
ซึ่งมีอยู่ในการไหลเวียนของร่างกายระหว่างการติดเชื้อในกระแสเลือดและความสามารถในการจับกับ DNA นี้จะกระตุ้นให้พวกมันหลุดออกจากการไหลเวียน อาการอักเสบและโลหิตจางในระหว่างการเจ็บป่วยที่รุนแรง ดังนี้
1. กลไกทางกายภาพ:
ขนาด: เม็ดเลือดแดงมีขนาดประมาณ 7-8 ไมโครเมตร ซึ่งเล็กกว่าเม็ดเลือดขาว (White Blood Cell – WBC) หลายเท่า ทำให้สามารถแยกแยะออกจากกันได้ด้วยขนาด
รูปร่าง: เม็ดเลือดแดงมีรูปร่างเป็นแผ่นกลม凹 (biconcave disk) ลักษณะนี้ช่วยเพิ่มพื้นที่ผิวสัมผัสต่อหน่วยปริมาตร ทำให้สามารถแลกเปลี่ยนก๊าซออกซิเจนและคาร์บอนไดออกไซด์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ความยืดหยุ่น: เม็ดเลือดแดงมีความยืดหยุ่นสูง สามารถบิดงอและเปลี่ยนรูปร่างได้ ช่วยให้สามารถไหลผ่านหลอดเลือดฝอยที่แคบๆ ได้
2. กลไกทางเคมี:
เฮโมโกลบิน (Hemoglobin): เม็ดเลือดแดงมีเฮโมโกลบินอยู่ภายใน ทำหน้าที่จับกับออกซิเจนและคาร์บอนไดออกไซด์ เฮโมโกลบินมีสีแดง ทำให้เม็ดเลือดแดงมีสีแดงเช่นกัน
โปรตีนบนเยื่อหุ้มเซลล์: เม็ดเลือดแดงมีโปรตีนหลายชนิดบนเยื่อหุ้มเซลล์ โปรตีนเหล่านี้ทำหน้าที่ต่างๆ เช่น จับกับโมเลกุลอื่นๆ บนเซลล์ รักษารูปร่างของเซลล์ และป้องกันการทำลายเซลล์
กลไกการตรวจจับเม็ดเลือดแดงในร่างกาย:
การไหลเวียนโลหิต: เม็ดเลือดแดงไหลเวียนไปทั่วร่างกายผ่านระบบหลอดเลือด ระหว่างการไหลเวียน เม็ดเลือดแดงจะสัมผัสกับเซลล์ต่างๆ ในร่างกาย กลไกทางกายภาพและเคมีที่กล่าวมาข้างต้น ช่วยให้เซลล์เหล่านี้สามารถแยกแยะและตรวจจับเม็ดเลือดแดงได้
ระบบภูมิคุ้มกัน: ระบบภูมิคุ้มกันสามารถจดจำและแยกแยะเม็ดเลือดแดงของบุคคลนั้นๆ ออกจากเม็ดเลือดแดงของบุคคลอื่น กลไกนี้สำคัญต่อการป้องกันการไม่ยอมรับการปลูกถ่ายอวัยวะ
การตรวจจับเม็ดเลือดแดงในห้องปฏิบัติการ:
การตรวจนับเม็ดเลือด : การตรวจนี้ใช้เครื่องวิเคราะห์เลือดอัตโนมัติ นับจำนวนเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว และเกล็ดเลือด ในตัวอย่างเลือด ผลการตรวจสามารถบอกจำนวนเม็ดเลือดแดง ขนาด รูปร่าง และความเข้มข้นของฮีโมโกลบิน
การตรวจเลือดด้วยกล้องจุลทรรศน์: นักเทคนิคการแพทย์ สามารถตรวจดูลักษณะของเม็ดเลือดแดง ขนาด รูปร่าง สี และความผิดปกติอื่นๆ ได้ด้วยการดูเลือดผ่านกล้องจุลทรรศน์
ความสำคัญของการตรวจจับเม็ดเลือดแดง:
การวินิจฉัยโรค: การตรวจจับเม็ดเลือดแดง สามารถช่วยวินิจฉัยโรคโลหิตจาง (anemia) โรคเลือดออกผิดปกติ (bleeding disorders) และโรคอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับเม็ดเลือดแดง
การติดตามการรักษา: การตรวจจับเม็ดเลือดแดง สามารถใช้ติดตามผลการรักษาโรคต่างๆ เช่น โรคมะเร็ง โรคหัวใจ และโรคไต
การบริจาคเลือด: การตรวจจับเม็ดเลือดแดง เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการคัดกรองผู้บริจาคเลือด เพื่อให้แน่ใจว่าเลือดที่บริจาคมีคุณภาพและปลอดภัย