ช่วงที่ผ่านมานี้ เรามักจะได้ยินหรือรับข่าวสารกันมาอย่างต่อเนื่อง ถึง “นักกีฬา” ที่อยู่ๆก็วูบไปในระหว่างการแข่งขัน หรือ ฝึกซ้อม ซึ่งอาการดังกว่าวนั้น มีชื่อเรียกกันอย่างคุ้มหูว่า อาการ “ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน” หรือ Sudden Cardiac Arrest
ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน คือ?
สภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน (Sudden Cardiac Arrest)หมายถึงภาวการณ์ที่ศีรษะหัวใจดำเนินการเปลี่ยนไปจากปกติ กระทั่งทำให้หัวใจบีบตัวแบบไม่มีคุณภาพหรือเปล่าบีบตัว หรือหยุดเต้นโดยไม่มีอาการเตือนล่วงหน้า ที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคนโดยไม่จำเป็นควรมีโรคประจำตัวอื่นๆมาก่อน สภาวะนี้ทำให้หัวใจไม่อาจจะส่งเลือดไปเลี้ยงตามส่วนต่างๆของร่างกายได้พอเพียง ก็เลยกระตุ้นแล้วส่งผลให้มีการเกิดอาการเป็นลม สลบ หมดสติ
ในนักกีฬาที่กำลังเล่นกีฬาแล้วกำเนิดเป็นลมเป็นแล้ง สลบเฉียบพลันนั้น มักมีต้นเหตุที่เกิดจากสภาวะหัวใจหยุดเต้นกระทันหัน ซึ่งอันที่จริงแล้วเป็นสภาวะเกิดขึ้นได้ไม่บ่อยนัก จำนวนเฉลี่ยอยู่ที่ราวๆ 1:100,000 ซึ่งจำนวนนี้ก็นาๆประการในงานศึกษาค้นคว้าและการวิจัยที่ไม่เหมือนกัน
สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะ
สิ่งที่ทำให้เกิดสภาวะหัวใจหยุดเต้นฉับพลัน อาจเกิดขึ้นเนื่องจากภาวการณ์กล้ามเนื้อหัวใจหนาตัวที่ทำให้การนำกระแสไฟฟ้าหัวใจแตกต่างจากปกติ หรือมีความผิดธรรมดาของเส้นโลหิตที่ไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจ ฯลฯ ทั้งนี้ สามารถแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มตามช่วงอายุของนักกีฬา
- อายุน้อยกว่า 35 ปี
ต้นเหตุสำคัญที่ส่งผลให้เกิดภาวการณ์หัวใจหยุดเต้นในนักกีฬากลุ่มนี้ โดยมากมักมีเหตุมาจากความแปลกของหัวใจที่มีมาโดยกำเนิด ซึ่งบางครั้งก็อาจจะถ่ายทอดทางพันธุกรรมหรือไม่ก็ได้ ดังเช่น ภาวการณ์กล้ามเนื้อหัวใจหนาตัว สภาวะที่มีการนำกระแสไฟฟ้าหัวใจแตกต่างจากปกติ หรือความไม่ดีเหมือนปกติของเส้นโลหิตที่ไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจ ฯลฯ ในสมัยก่อนนั้นพบว่า ปัจจัยหลักนั้นมีเหตุที่เกิดจากสภาวะกล้ามเนื้อหัวใจหนาตัว ซึ่งท้ายที่สุดแล้วจะทำให้เกิดภาวะเข้าแทรกที่ทำให้การนำกระแสไฟฟ้าหัวใจไม่ปกติ ทำให้หัวใจหยุดเต้นและก็เสียชีวิตได้
- อายุมากกว่า 35 ปี
ที่มาของการเกิดสภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันที่อาจจะทำให้มีการเสียชีวิตได้ในกลุ่มคนเหล่านี้ จะมาจากเรื่องของเส้นโลหิตหัวใจตีบมากยิ่งกว่าความแปลกขององค์ประกอบของหัวใจ ซึ่งต้นเหตุของเส้นโลหิตหัวใจตีบที่พบได้บ่อยนั้น อย่างเช่น การมีสภาวะไขมันในเลือดสูง หรือมีโรคร่วมอื่นๆตัวอย่างเช่น โรคเบาหวาน หรือมีสภาวะไตเสื่อม หรืออาจจะเกิดขึ้นได้ก็เพราะนิสัยส่วนตัว อย่างเช่น ดูดบุหรี่มาเป็นเวลานานๆการใช้ยาเสพติด ฯลฯ แม้กระนั้น ปัจจัยอย่างภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะกะทันหันก็ยังคงเจอได้อยู่ แม้กระนั้นเจอได้ในอัตราส่วนที่ลดน้อยลงเมื่อเทียบกับกลุ่มนักกีฬาที่อายุน้อยกว่าข้างต้น
เตรียมความพร้อมในสถานการณ์ฉุกเฉิน
กลุ่มกีฬาอาชีพ สนามกีฬาในยุโรปส่วนใหญ่จะมีแผนในการ รองรับในกรณีเกิดภาวะเร่งด่วนเสมอ ไม่ว่าจะเป็นคราวฉุกเฉินด้านการแพทย์ได้แก่ในกรณีนี้ หรือภาวะฉุกเฉินอื่นๆอย่างเช่น สนามถูกวางระเบิด หรือไฟไหม้ ฯลฯ จะมองเห็นได้ว่า มีการเตรียมตัวในกรณีนี้นั้นอยู่ในระดับที่ดีเลิศ เมื่อ Eriksen ล้มลง มีเพื่อนฝูงซึ่งเป็นกัปตันทีมเข้าไปประเมินอาการในทันที
พร้อมด้วยเรียกกลุ่มเจ้าหน้าที่ทางด้านการแพทย์ให้เข้ามาถึงตัวแล้วก็ทำ CPR (Cardiopulmonary Resuscitation) รวมถึงการเตรียมความพร้อมของเครื่องกระตุกกระแสไฟฟ้าหัวใจอัตโนมัติ (Automated External Defibrillator: AED) รวมทั้งถูกประยุกต์ใช้อย่างเร็ว ซึ่งเป็นปัจจัยหลักอีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้อัตราการรอคอยดชีวิตเพิ่มสูงมากขึ้น นอกเหนือจากการที่มีแผนในการช่วยฟื้นคืนชีพที่ก็ดีนั้น วิธีสำหรับซักฝึกตามแผนบ่อยๆจะช่วยทำให้ข้าราชการทุกคนทราบหน้าที่ของตนเอง รวมทั้งทำหน้าของตนเองได้อย่างกระปรี้กระเปร่ารวมทั้งเหมาะสมที่สุดเมื่ออยู่ในเหตุการณ์จริง